- Στυμφαλίδες όρνιθες
- Τερατώδη πουλιά της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, που ζούσαν στη λίμνη Στυμφαλία. Τίναζαν με φοβερή δύναμη τα φτερά τους σαν βέλη, κατάστρεφαν και μόλυναν τους καρπούς και τα φυτά και τρέφονταν με ανθρώπινες σάρκες, που κατασπάραζαν στις πυκνές καλαμιές της λίμνης από φόβο μήπως οι λύκοι τους αρπάξουν τη λεία. Η εξόντωσή τους και η απαλλαγή της περιοχής από την αρπακτικότητα και τη μανία τους, ανατέθηκε στον Ηρακλή, που πραγματοποίησε έτσι τον έκτο άθλο του. Ο μυθικός ήρωας, μαζί με τον πιστό του φίλο Ιόλαο, υποχρέωσαν τα τέρατα αυτά να βγουν από το πυκνό δάσος που κρύβονταν, χρησιμοποιώντας κρόταλο, το οποίο έκανε τρομακτικό θόρυβο. Το κρόταλο αυτό, που ήταν δώρο του Ήφαιστου προς την Αθηνά, παραχωρήθηκε για το σκοπό αυτό στον Ηρακλή.
Όσα από τα πουλιά αυτά σώθηκαν από τα βέλη του Ηρακλή, κατέφυγαν, σύμφωνα με την παράδοση, στην Αρκτιάδα νήσο της Μαύρης θάλασσας, όπου τα συνάντησαν οι Αργοναύτες στη διάρκεια της περίφημης εκστρατείας τους και αγωνίστηκαν εναντίον τους σκληρά. Όπως αναφέρει εξάλλου ο Παυσανίας, παρόμοια τέρατα ζούσαν και στην έρημο της Αραβίας.
Η τέχνη απεικόνισε στα μελανόμορφα αττικά αγγεία τον Ηρακλή να σκοτώνει τις Σ.ό. με σφεντόνα και ραβδί, έχοντας κοντά του τον Ιόλαο. Σε άλλες παραστάσεις όμως, ο Ηρακλής εικονίζεται να τοξεύει τις όρνιθες γονατιστός. Στη μετόπη της Ολυμπίας ο Ηρακλής εικονίζεται να προσφέρει ένα από τα τέρατα που σκότωσε στην Αθηνά, που κάθεται πάνω σ’ ένα βράχο. Τέλος, σύμφωνα και πάλι με μαρτυρίες του Παυσανία στον ναό της Αρτέμιδας στη Στύμφαλο εικονίζονταν οι Σ.ό. ως παρθένες με πόδια πουλιών. Πολλοί ιστορικοί ερευνητές υποστηρίζουν σήμερα πως τα φοβερά αυτά πουλιά ήταν η προσωποποίηση των ελωδών πυρετών, που μάστιζαν τον πληθυσμό της περιοχής.
Ο Ηρακλής σκοτώνει τις Στυμφαλίδες όρνιθες. (Αμφορέας του 5ου π.Χ. αιώνα).
Dictionary of Greek. 2013.